Фёдоровка районы (Башкортстан)

Wikipedia — ирекле энциклопедия проектыннан ([http://tt.wikipedia.org.ttcysuttlart1999.aylandirow.tmf.org.ru/wiki/Фёдоровка районы (Башкортстан) latin yazuında])
Фёдоровка районы
баш. Федоровка районы
Байрак[d]
Нигезләнү датасы 31 гыйнвар 1935
Сурәт
Дәүләт  Россия
Башкала Фидраука
Административ-территориаль берәмлек Башкортстан
Сәгать поясы YEKT[d] һәм UTC+05:00
Халык саны 18 650 (2010)[1][2]
Нәрсә белән чиктәш Стәрлебаш районы, Мәләвез районы, Куергазы районы һәм Ырынбур өлкәсе
Мәйдан 1693,24 км²
Почта индексы 4532ХХ
Рәсми веб-сайт fedorovkarb.ru
Харита сурәте
Җирле телефон коды 34746
Карта
 Фёдоровка районы Викиҗыентыкта

Бу терминның башка аңлатмалары да бар, аларны карау өчен Фёдоровка районы битенә күчегез.

Федоровка районы Башкортстанның көньяк-көнбатыш өлешендә урнашкан. Ырынбур өлкәсе белән чиктәш. Район үзәге – Федоровка авылы Уфадан 200 км, Мәләвез тимер юл станциясеннән 60 км еракта урнашкан. Иң зур торак урыннары – Федоровка, Бала-Чытырман, Гончаровка.

Географик белешмә[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

Район территориясе Бөгелмә-Бәләбәй калкулыгының көньяк-көнчыгыш өлешенә карый. Шушы төбәктә Дим, Ашказар һәм Сухайлы елгалары башлангыч ала. Алар Федоровка һәм тагын берничә район авыллары аша гөрләп ага-ага Агыйделгә барып кушыла.

Районда кирпеч сугу, юллар түшәү өчен (ком-таш) чимал бар.

Авыл хуҗалыгы биләмәләре – 136,2 мең га. Шулардан 91,3 мең – басулар, 7,9 – печәнлекләр, 36,9 – көтүлекләр. Хуҗалыклар бөртеклеләр, шикәр чөгендере һәм көнбагыш үстерүдә махсуслаша. Терлекчелек – ит-сөт тармагы һәм дуңгызчылык.

Тарихи белешмә[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

Федоровка районы 1935 елны барлыкка килгән.

Демографик хәл[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

Район халкының милли составы

Милләт Җанисәп 1970 Җанисәп 1989 Җанисәп 2002
татарлар 9 924 / 32,5% 6 895 / 35% 6 527 / 33,2%
руслар 4 452 / 22,6%
башкортлар 3 097 / 11,3% 2 772 / 14% 3 476 / 17,7%
чуашлар 2 404 / 12,2%
мордвалар 2 332 / 11,9%

Демография[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

Халык саны
1939[3][4]1959[5][4]1970[6][4]1979[7][4]1989[8][4]2002[9][4]2008[10]2009[11]2010[1][2]2013[12]
37 477↘28 373↘27 744↘22 963↘19 712↘19 675↗19 821↘19 655↘18 650↘17 951
2014[13]2015[14]2016[15]2017[16]1 гый 2018[17]1 гый 2019[18]2021[19]
↗17 990↘17 426↗17 526↘17 147↘16 798↘16 443↘16 234

Мәгариф[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

2011 елда 34 мәктәп эшләгән. Шулардан 3 – башлангыч (26 укучы), 16 төп 9 еллык (717), 15 урта тулы мәктәп (2153).

Дедовода һөнәри училище эшли.

Икътисад[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

Федоровка районы – каратуфраклы җир. Районда 24 авыл хуҗалыгы предприятиесе, 136 игенче-фермерлык хуҗалыгы һәм 7150 шәхси ярдәмче хуҗалык көче белән узган елда 1 миллиард 567 миллион сумлык тулай авыл хуҗалыгы продукциясе җитештерелгән. Бу 2009 ел күрсәткеченә карата 92,4 процент тәшкил итә. 25 мең гектар иген культуралары мәйданнары, 4,5 мең гектар көнбагыш һәм шикәр чөгендере басулары эсседә януын исәпкә алганда, Федоровка районы уңганнары басучылык тармагында 2009 ел күрсәткечләренә якынлаштылар. Бу җәһәттән аеруча “Азат”, Фрунзе исемендәге, “Заветы Ильича”, “Очкын”, “Агросервис” һәм башка хуҗалыкларны мактап телгә алырлык. 2010 елда хуҗалыклар арасында үткәрелгән эшчәнлек нәтиҗәләре буенча конкурста җиңүче урыннарны “Азат” җәмгыяте (җитәкчесе Раил Дашкин), Фрунзе исемендәге хуҗалык һәм “Заветы Ильича” кооперативы бүлеште.

Корылыклы 2010 елда районда 123950 ситнер сөт җитештерелсә (2009 елга карата 94 процент), ит җитештерү күрсәткече 103 процент тәшкил иткән. Шул ук вакытта маллар санын киметүгә дә юл куелмаган. Киресенчә, Фрунзе исемендәге, “Азат”, “Гаврилова”, “Нива”, “Уңыш”, “Агросервис”, “Заветы Ильича” кебек хуҗалыкларда маллар саны 200 башка кадәр арткан. “Алтын башак”, “Оптимист” крестьян-фермер хуҗалыкларының да һәркайсында бүген 200әр баш сыер малы асрала. Ит җитештерүдә аерым урынны “Башкирский гусь” җәмгыяте алып тора. Узган елда җәмгыять 2200 ситнер каз ите җитештергән, әлеге вакытта җәмгыять фермаларында 20 мең ана каз асрала.[21]

Танылган шәхесләр[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

Матбугат[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

Район гәзите татарча «Ашкадар таңнары», русча «Ашкадарские зори», башк. «Ашҡаҙар таңдары» чыгарыла.[22]

Транспорт[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

Район аша Стәрлебаш – Федоровка – Мәләвез, Федоровка – Стәрлетамак, Федоровка – Дедово – Ермолаево автоюллары уза.

Чыганаклар[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

Искәрмәләр[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

  1. ↑ 1,0 1,1 Бөтенрусия халык санын алу, 2010
  2. ↑ 2,0 2,1 https://bashstat.gks.ru/storage/mediabank/Оценка+численности+постоянного+населения+Республики+Башкортостан+на+1+января+2019+г+по+муниципальным+образованиям.pdf
  3. ↑ СССР җанисәбе (1939)
  4. ↑ 4,0 4,1 4,2 4,3 4,4 4,5 Население Башкортостана:XIX-XXI века: статистический сборник. — 2008.
  5. ↑ СССР җанисәбе (1959)
  6. ↑ СССР җанисәбе (1970)
  7. ↑ ССҖБ җанисәбе (1979)
  8. ↑ СССР җанисәбе (1989)
  9. ↑ Бөтенрусия җанисәбе (2002)
  10. ↑ 1.5. Численность населения республики Башкортостан по муниципальным образованиям на 1 января 2009 года
  11. ↑ Численность постоянного населения Российской Федерации по городам, посёлкам городского типа и районам на 1 января 2009 года. 2014-01-02 тикшерелгән.
  12. ↑ Численность населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2013 года. — М.: Федеральная служба государственной статистики Росстат, 2013. — 528 с. (Табл. 33. Численность населения городских округов, муниципальных районов, городских и сельских поселений, городских населённых пунктов, сельских населённых пунктов). 2013-11-16 тикшерелгән.
  13. ↑ Таблица 33. Численность населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2014 года. 2014-08-02 тикшерелгән.
  14. ↑ Численность населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2015 года. 2015-08-06 тикшерелгән.
  15. ↑ Численность населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2016 года (2018-10-05). әлеге чыганактан 2021-05-08 архивланды. 2021-05-15 тикшерелгән.
  16. ↑ Численность населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2017 года (2017-07-31). әлеге чыганактан 2017-07-31 архивланды. 2017-07-31 тикшерелгән.
  17. ↑ 26. Численность постоянного населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2018 года — Федераль дәүләт статистикасы хезмәте.
  18. ↑ Численность населения муниципальных образований Республики Башкортостан — 2019.
  19. ↑ Таблица 5. Численность населения России, федеральных округов, субъектов Российской Федерации, городских округов, муниципальных районов, муниципальных округов, городских и сельских поселений, городских населенных пунктов, сельских населенных пунктов с населением 3000 человек и более (XLSX). 2022-09-01 тикшерелгән.
  20. ↑ http://www.fed-rmk.narod.ru/natsionalnoe_obrazovanie/
  21. ↑ Нәтиҗәле идарә — үсешнең иң мөһим шарты(үле сылтама)
  22. ↑ Гәҗит сайты
Чыганак — https://tt.wikipedia.org/w/index.php?title=Фёдоровка_районы_(Башкортстан)&oldid=3190845