Orfey

Orfey Ὀρφεύς
Aid häm tserber
Mäşhür cırçı, sänğät qüäten kürsätüçe simvol
Mifologiä	Borınğı yunan
Ätise	Eagr
Änise	Kalliopa
Xatını	Evridika

Orfey, Ferenczy, Károly

Orfey (bor. yunança Ὀρφεύς) - borınğı yunan mifologiäsendä mäşhür riwäyättäge cırçı häm muzıkant - sazda başqaruçı, Orfey iseme sänğät qüäten kürsätä.

Orfey üz canı qıllarında uynıy, sınçı Ernst Neizvestnıy, TEFİ yarışınıñ bilgese

Orfik tabınu yolalarına nigez saluçı häm dini-fälsäfä täğlimatı orfizm nigezläwçese.

Riwäyät

Frakiä yılğalar allası Eagr häm muza Kalliopa ulı, Evridika ire.

Apollon Orfeygä saz (lira) büläk itkän. Tılsımlı saz yärdämendä xaywannar qulğa iäläşterelä, qıyalar, ağaçlar küçerelä.

Altın runonı ezläw säfärendä argonavtlar belän qatnaşqan.

Orfey häm Evridika

Orfey häm Evridika

Orfey üz söyekle ülgän xatını Evridikadan ülelär patşalığına barğan.

Orfey üz iskitkeç matur tawışı, cırlar belän Aid häm Persefonanı soqlandırğan, häm Aid Evridikanı çığarıp cibärergä röxsät birgän.

Läkin qaytqanda, Orfey artqa borılıp qarağan, quyılğan şartnı bozğan häm Evridika mäñgegä ülelär patşalığında qalğan.

Ülem

Orfey üleme, Emil Ben, 1874

Ovidiy buyınça Orfey Dionisqa tabınuçılar Frakiä menadaları tarafınnan botarlap üterelgän.

Mädäniättä

Mädäniättä Orfeyğa küp kenä räsemnär, kitaplar, şiğerlär, operalar, cırlar bağışlanğan.

Tatar cırçısı Albert Äsädullin Jurbin yazğan "Orfey häm Evridika" berençe sovet rok-operasında Orfey partiäsen 1970 yıllarda başqara. Şuşı partiä belän Albert Äsädullin böten ilgä, dönyağa tanıla, küp çit illärdä çığış yasıy. Anıñ iseme Bötendönya сaz, pop häm rok muzıkası entsiklopediäsenä kertelgän.

Sıltamalar

• Викиҗыентыкта [[Commons:Category: Orfey Викиҗыентыкта|Orfey]] темасына медиафайллар бар

• Лосев А. Ф. Мифология греков и римлян. — М., 1996. — С. 527, по Сосибию Лаконскому
• Гомер. Илиада XXI 441—457
• Плутарх. Об упадке оракулов 21 // Лосев А. Ф. Мифология греков и римлян. М., 1996. С.416