Назран

Wikipedia — ирекле энциклопедия проектыннан ([http://tt.wikipedia.org.ttcysuttlart1999.aylandirow.tmf.org.ru/wiki/Назран latin yazuında])
Назран
ингуш. Наьсаре
рус. Назрань
БайракИлтамга
Нигезләнү датасы 1781
Сурәт
Рәсми исем На́на-На́ьсаре һәм Коста-Хетагурово
Дәүләт  Россия[1]
Нәрсәнең башкаласы Назрановский район[d][1] һәм Городской округ город Назрань[d][1]
Административ-территориаль берәмлек Городской округ город Назрань[d][1]
Сәгать поясы UTC+03:00
Халык саны 2838 (1939)[2],
5703 (1959)[3],
12 894 (1970)[4],
14 945 (1979)[5],
18 246 (1989)[6],
18 000 (1990)[7],
19 000 (1991)[8],
19 400 (1992)[2],
23 000 (1993)[8],
72 000 (1996)[8],
75 000 (1997)[8],
76 400 (1998)[2],
77 000 (1999)[8],
78 000 (2000)[9],
113 400 (2001)[8],
125 066 (2002)[10],
125 100 (2003)[2],
127 300 (2004)[11],
128 800 (2005)[12],
130 241 (2006)[13],
132 226 (2007)[13],
134 280 (2008)[13],
136 991 (2009)[14],
93 335 (2010)[15],
93 949 (2011)[15],
98 660 (2012)[16],
102 471 (2013)[17],
105 823 (2014)[18],
109 284 (2015)[19],
113 288 (2016)[20],
116 020 (2017)[21],
117 936 (2018)[22],
119 842 (2019)[23],
122 261 (2020)[24],
122 350 (2021)[25],
124 086 (2023)[26]
Диңгез дәрәҗәсе өстендә биеклек 200 метр
Кардәш шәһәр Кисловодск
Мәйдан 80 км²
Почта индексы 386120
Рәсми веб-сайт nazrangrad.ru
Беренче язма телгә алу 1810
Җирле телефон коды 8732
Карта
 Назран Викиҗыентыкта

Назран, Назрань (ингуш. На́на-Наьсаре, рус. Назрань, 1944—1957 елларда — Коста-Хетагурово) — Россия шәһәре, Ингушетиянең иң зур торак пункты, Назран районының админитратив үзәге.

Халык саны — 93 357 кеше.[27]

География[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

Шәһәр Чичән тау алдынгы тигезлегенең көнбатышында, Мәскәүдән 1916 километр көньяктарак урнашкан. Тимер юл станциясе.

Климат[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

Назран климаты
Күрсәткеч Гый Фев Мар Апр Май Июн Июл Авг Сен Окт Ноя Дек Ел
Уртача максимум, °C 3 3 7 15 19 23 26 25 20 14 8 4 14
Уртача минимум, °C −6 −6 −1 5 10 13 16 15 11 6 0 −4 5
Явым-төшем нормасы, мм 24,1 28,3 43,4 60,1 92 125,3 79,9 68,7 51,8 45,1 37,2 26,1 682
Чыганак: MSN Weather

Тарих[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

1781 елда нигезләнгән. Рәсми документларда 1810 елда телгә алына.

1863 елда биредә Ингушетиядә иң беренче дини булмаган уку йорты ачылган. 1893 елда вокзал ачылган.

Ингуш халкы депортациясеннән соң авыл Төньяк Осетия составына кертелә һәм аңа Коста-Хетагурово (осетин язучысы Коста Хетагуров хөрмәтенә) исеме кушылган. ЧИАССР торгызылудан соң тарихи исем кайтарыла.

1967 елда шәһәр статусы бирелә.

Халык[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

1926[28] 1939[29] 1959[30] 1970[31] 1979[32] 1989[33] 2002[34] 2010[27]
1 273 2 838 ~5 700 12 894 14 945 18 246 125 066 93 357

Милли состав[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

Милләт 1926[28] 1939[29] 1970[28] 1979[28] 1989[28] 2002[28]
ингушлар 62,8% 31,5% 91,4% 94,4% 97,4% 85,0%
чеченнар 0,4% 1,6% 0,4% 0,6% 0,2% 13,6%
руслар 13,8% 46,7% 6,0% 3,4% 1,2% 0,9%

Икътисад[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

"Электроинструмент" заводы, тегермән-заводы, трикотаж фабрикасы, һ.б. ширкәтләре.

Югары уку йортлары[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

  • Назаран икътисад һәм хокук белеме институты
  • Заманча һуманитар академиясе филиалы

Мәдәният[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

Галерея[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

  • Шәһәр күренеше
    Шәһәр күренеше
  • Вокзал
    Вокзал

Искәрмәләр[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

  1. ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 ОКТМО. 185/2016. Северо-Кавказский ФО
  2. ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 Народная энциклопедия «Мой город». Назрань
  3. ↑ Всесоюзная перепись населения 1959 года. Численность сельского населения РСФСР - жителей сельских населённых пунктов - районных центров по полу
  4. ↑ Всесоюзная перепись населения 1970 года Численность городского населения РСФСР, ее территориальных единиц, городских поселений и городских районов по полу.. Демоскоп Weekly. 2013-09-25 тикшерелгән.
  5. ↑ Всесоюзная перепись населения 1979 года Численность городского населения РСФСР, ее территориальных единиц, городских поселений и городских районов по полу.. Демоскоп Weekly. 2013-09-25 тикшерелгән.
  6. ↑ Всесоюзная перепись населения 1989 г. Численность городского населения РСФСР, ее территориальных единиц, городских поселений и городских районов по полу.
  7. ↑ Российский статистический ежегодник.2002 : Стат.сб. / Госкомстат России. – М. : Госкомстат России, 2002. – 690 с. – На рус. яз. – ISBN 5-89476-123-9 : 539.00.
  8. ↑ 8,0 8,1 8,2 8,3 8,4 8,5 Российский статистический ежегодник. Госкомстат, Москва, 2001. 2015-05-12 тикшерелгән.
  9. ↑ Российский статистический ежегодник. 2000 год. 2016-06-13 тикшерелгән.
  10. ↑ Всероссийская перепись населения 2002 года. Том. 1, таблица 4. Численность населения России, федеральных округов, субъектов Российской Федерации, районов, городских поселений, сельских населённых пунктов - райцентров и сельских населённых пунктов с населением 3 тысячи и более.
  11. ↑ Российский статистический ежегодник. 2004 год. 2016-06-09 тикшерелгән.
  12. ↑ Российский статистический ежегодник, 2005 год. 2016-05-09 тикшерелгән.
  13. ↑ 13,0 13,1 13,2 Численность населения республики Ингушетия по населённым пунктам 2006-2012 года.
  14. ↑ Численность постоянного населения Российской Федерации по городам, посёлкам городского типа и районам на 1 января 2009 года. 2014-01-02 тикшерелгән.
  15. ↑ 15,0 15,1 Оценка численности населения 2010-2013. әлеге чыганактан 2013-12-19 архивланды. 2014-08-23 тикшерелгән.
  16. ↑ Численность населения Российской Федерации по муниципальным образованиям. Таблица 35. Оценка численности постоянного населения на 1 января 2012 года. 2014-05-31 тикшерелгән.
  17. ↑ Численность населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2013 года. — М.: Федеральная служба государственной статистики Росстат, 2013. — 528 с. (Табл. 33. Численность населения городских округов, муниципальных районов, городских и сельских поселений, городских населённых пунктов, сельских населённых пунктов). 2013-11-16 тикшерелгән.
  18. ↑ Таблица 33. Численность населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2014 года. 2014-08-02 тикшерелгән.
  19. ↑ Численность населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2015 года. 2015-08-06 тикшерелгән.
  20. ↑ Численность населения Республики Ингушетия по состоянию на 1 января 2016 года в разрезе населённых пунктов. әлеге чыганактан 2016-10-30 архивланды. 2016-08-08 тикшерелгән.
  21. ↑ Численность населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2017 года (2017-07-31). әлеге чыганактан 2017-07-31 архивланды. 2017-07-31 тикшерелгән.
  22. ↑ Численность населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2018 года. әлеге чыганактан 2018-07-26 архивланды. 2018-07-25 тикшерелгән.
  23. ↑ Численность населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2019 года.
  24. ↑ Численность населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2020 года.
  25. ↑ Таблица 5. Численность населения России, федеральных округов, субъектов Российской Федерации, городских округов, муниципальных районов, муниципальных округов, городских и сельских поселений, городских населенных пунктов, сельских населенных пунктов с населением 3000 человек и более (XLSX). 2022-09-01 тикшерелгән.
  26. ↑ Численность постоянного населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2023 года (с учётом итогов Всероссийской переписи населения 2020 г.) (2023-08-18). 2023-08-23 тикшерелгән.
  27. ↑ 27,0 27,1 архив күчермәсе, archived from the original on 2011-06-27, retrieved 2013-12-12 
  28. ↑ 28,0 28,1 28,2 28,3 28,4 28,5 http://www.ethno-kavkaz.narod.ru/rningushetia.html
  29. ↑ 29,0 29,1 http://www.ethno-kavkaz.narod.ru/nazran39.html
  30. ↑ http://www.mojgorod.ru/r_ingushetia/nazranj
  31. ↑ 1970 елның Бөтенсоюз җанисәбе. РСФСР, аның территориаль берәмлекләренең, шәһәр җирлекләренең һәм шәһәр районнарының җенес буенча халык саны
  32. ↑ 1979 елның Бөтенсоюз җанисәбе. РСФСР, аның территориаль берәмлекләренең, шәһәр җирлекләренең һәм шәһәр районнарының җенес буенча халык саны
  33. ↑ 1989 елның Бөтенсоюз җанисәбе. РСФСР, аның территориаль берәмлекләренең, шәһәр җирлекләренең һәм шәһәр районнарының җенес буенча халык саны
  34. ↑ 2002 елгы Бөтенрусия җанисәбе. РФ, аның территориаль берәмлекләренең, шәһәр җирлекләренең һәм шәһәр районнарының җенес буенча халык саны
Чыганак — https://tt.wikipedia.org/w/index.php?title=Назран&oldid=3541622